Studim leksikologjik i poezisë “Dështimi” nga autori Martin Camaj,

pjesë e përmbledhjes poetike “Njeriu me vete e me tjerë”,

Mynih (München), 1978

Dështimi (Martin Camaj)

Nuk e çova zanin në kor

Aty ku duhej: prej frike, turpi?

“Atëherë, del jashtë! – Më tha mjeshtri.

- Del jashtë!”

Prej te mbramit rresht në fund

u shkëputa, spec prej vargut në tra,

e njeha shkallët nji nga nji

deri në fund,

nën dhé

me peshën e njiqind syve në krahë.

Nr.	Skeda	Shënimë për skedën
1.	Martin Camaj “Njeriu me vete e me tjerë” “Dështimi” Mynih, 1978	Autori Vepra Titulli i poezisë Vendi dhe viti i botimit
2.	Nuk e çova zanin në kor Aty ku duhej:	Nuk e çova zanin – njësi frazeologjike dygjymtyrëshe Në kor – rrethanor mënyre, sepse ka treguar për mënyrën e ngritjes së zërit Aty ku duhej – rrethanor vendi i shprehur me ndajfolje vendi + ku duhej (njësi frazeologjike njëgjymtyrëshe) -          Sintagmë jo e zakonshme, sepse konteksti i vargjeve na nxjerr në pah edhe kuptimin e titullit të poezisë, duke shprehur se të mos thuash atë që ndjen dhe duhet thënë në momente të caktuara të jetës, bën që shpesh qenia njerëzore të priret drejt dështimit.
3.	prej frike, turpi?	Ndajfolje vendi + emër + emër -          Sintagmë jo e zakonshme, por që lidhur me analizën e mësipërme të tekstit dhe krahasimisht me atë që lexojmë dhe dallojmë, kemi të bëjmë me enumeracion, sepse numërohen frika dhe turpi si dy ndër arsyet pse autori ose subjekti aktiv i poezisë nuk kanë ngritur zërin aty ku duhej.
4.	“Atëherë, del jashtë! – Më tha mjeshtri.	Ndajfolje kohe + njësi frazeologjike (folje + ndajfolje vendi); trajtë e shkurtër e kundrinorit të zhdrejtë + folje + emër -          Sintagmë e zakonshme, sepse autori dëfton nëpërmjet ligjëratës së drejtë se si i drejtohet mësuesi ose mjeshtri nëpërmjet të folmes në gegnisht dhe mënyrës urdhërore të përdorimit të foljes.
5.	- Del jashtë!”	Folje + ndajfolje vendi -          Sintagmë e zakonshme, ku kemi të bëjmë me figurën e përsëritjes. Në këtë rast përballemi me përsëritjen e ligjëratës së drejtë të mjeshtrit dhe përsëritja e dytë është një lloj përforcimi i të parës.
6.	Prej te mbramit rresht në fund u shkëputa,	kundrinor i zhdrejtë me parafjalë + rrethanor vendi + trajtë e shkurtër që në këtë rast bën rolin e kryefjalës (unë u) + folje -          Sintagmë jo e zakonshme, sepse në vend të përdorimit të ndonjë fjale si: largohem, iki, ngrihem, në bazë të logjikës edhe të vargjeve të mësipërme, autori përdor foljen “shkëputa”.
7.	spec prej vargut në tra,	njësi frazeologjike + rrethanor vendi (ndajfolje vendi + emër) -          Sintagmë jo e zakonshme, duke qenë se njëzia frazelogjike e përdorur nga Camaj shpirtëzon autorin në një perime dhe jep natyrën e turpshme të tij që tashmë ështe skuqur si specat që varen në varg, nëpër trarët e kullave gege. Mungon ndajfolja e mënyrës “si” që të mund t’i jepnim emrin similitudë, kësaj sintagme, kështu që kemi të bëjmë tashmë me një sintagmë metaforike.
8.	e njeha shkallët nji nga nji deri në fund,	lidhëz shtuese + njësi frazeologjike e dialektit geg + njësi frazeologjike numërimi + rrethanor vendi -          Sintagmë jo e zakonshme përderisa kemi të bëjmë me dy njësi frazeologjike. Në njësinë e parë hasim përdorimin e infinitivit geg “njeha” në vend të fjalës “ngjit” në shqipen standarde. Më pas kemi njësinë e dytë që përkon me fjalën “radhazi”.
9.	nën dhé	Rrethanor vendi (ndajfolje vendi + emër) -          Në dukje jemi përballë një sintagme të zakonshme, por duke qenë se lidhja logjike e rreshtit të mëparshëm na bënte të mendonim se autori duhet ta çonte personazhin e vet lart, këtu përballemi me figurën e paradoksit në letërsi, sepse në fakt pesha e frikës, turpit, dështimit dhe zhgënjimit e ka bërë atë të jetë tashmë “nën dhé”.
10.	me peshën e njiqind syve në krahë.	Kundrinor i zhdrejtë me parafjalë + rrethanor vendi -          Sintagmë jo e zakonshme për vetë idenë se si peshën e turpit dhe dështimit, natyra timide e Camajt e jep me atë të syve të pjesëmarrësve në auditor, të cilët i duken sikur i mban mbi krahë.